چراغ راهنمایی

چراغ راهنمایی یک وسیله یا نماد راهنمایی و رانندگی است. این چراغ در تقاطع جاده‌ها، پیاده‌روها، ورودی و خروجی معابر و برخی اماکن دیگر نصب می‌شود و جریان آمد و شد را هدایت می‌کند. این وسیله حق عبور را به کمک سه رنگ نوری استاندارد (قرمز، زرد، سبز) مشخص می‌سازد.

      روشن بودن رنگ سبز به معنی اجازه عبور در مسیر مشخص شده‌است.
      روشن بودن رنگ زرد به معنی پایان یافتن مهلت عبور، دقت بیشتر برای عابران در حال عبور و اعلام توقف به عابرانی که به مسیر نزدیک می‌شوند.
    روشن بودن چراغ قرمز به معنی توقف است.

(عموماً نور قرمز شامل فام نارنجی رنگ و نور سبز شامل فام آبی رنگ است تا مبتلایان به کوررنگی قرمز-سبز را به گمراهی نیندازد)

تاریخچه چراغ راهنمایی

چراغ‌های راهنمایی در سال ۱۸۶۸ پیش از اختراع اتومبیل و در زمانی که ترافیک شامل چهارپایان، واگن‌ها، کالسکه‌ها و عابران پیاده می‌شد، طراحی و در لندن نصب شد. این چراغ از دو فانوس گازی قرمز به معنای توقف و سبز به معنای احتیاط و توسط مهندس راه آهن، به نام "J P Knight " ساخته شده بود. البته یک سال بعد در ژانویه ۱۸۶۹ این چراغ راهنمایی گازی منفجر شد و مأمور پلیسی را که مشغول روشن کردن آن بود، به شدت مجروح کرد. اما اولین چراغ راهنمایی نسل جدید که به چراغ‌های راهنمایی امروزی شبیه تر است، بعد از اختراع اتومبیل و در شهر دیترویت و به همت یک مأمور پلیس راهنمایی و رانندگی ساخته شد. او این چراغ را با الهام از چراغ کنترل خط ریل راه آهن که از گذشته به چراغ‌های برقی خودکار مجهز شده بودند، طراحی کرد، این چراغ با سه فانوس، قرمز، نارنجی و سبز از چراغ‌های کنترل خطوط ریلی ساخته شد و در یک تقاطع در دیترویت نصب شد. با آزمایش موفقیت آمیز این چراغ، ظرف کمتر از یکسال ۱۵ تقاطع در این شهر به چراغ راهنمایی مجهز شدند. از آن تاریخ به بعد پیشرفت‌های بسیاری در حوزه طراحی و ساخت و مدیریت چراغ‌های راهنمایی به دست آمده‌است و امروزه چراغ راهنمایی به عنوان ابزار اصلی کنترل و مدیریت تقاطع‌های مهم هستند.

چراغ راهنمایی در ایران

در ایران هم نخستین چراغ‌های راهنمایی و رانندگی در سال‌های دهه ۳۰ در تقاطع‌های سپه ولی عصر، پل امیر بهادر، باغ ملی، دروازه شمیران، گمرک و امیریه نصب شد ولی قبل از نصب این چراغ‌ها، چراغ‌های راهنمایی به صورت کوله پشتی بودند که دارای دو چراغ قرمز، سبز و کلیدی در جهت خاموش و روشن کردن آنها بود، کوله پشتی در پشت مامور قرار می‌گرفت و کلید آن روی سینه سمت چپ قرار داشت.

بالاخره در سال‌های ۳۹ و ۴۰ تقاطع‌های شهر تهران به مرور به نسل جدید چراغهای راهنمایی مجهز شدند. نسل اول چراغ‌های راهنمایی و رانندگی که در شهر تهران راه اندازی شدند مجهز به فانوس‌های لامپی کوچک بودند که از دید کافی به خصوص در ساعات میانی روز و در نور شدید آفتاب برخوردار نبود ضمن آنکه به دلیل عدم طراحی مناسب سیستم برق رسانی و استفاده از روش کابل کشی هوایی برای تأمین انرژی، درصد بروز اختلال در سیستم برق آنها بسیار بالا بوده و خاموشی مکرر چراغ‌های راهنمایی در تقاطعات اجتناب ناپذیر بود. کنترل این نسل از چراغ‌های راهنمایی به صورت غیر خودکار و توسط مأموران پلیس راهنمایی و رانندگی صورت می‌گرفت و تنها معیار تصمیم گیری آنها برای تغییر وضعیت چراغ، مشاهداتشان از وضع ترافیک در تقاطع مربوطه بود. میزان زمان سبز و قرمز نیز بسته به نظر همین مأموران پلیس تعیین می‌شد. تحول دیگر در طول این دوران، راه اندازی چراغ‌های راهنمایی و رانندگی زمان ثابت بود که در آنها مدت زمان فاز سبز و قرمز برای هریک از مسیرهای منتهی به تقاطع از قبل تعیین می‌شد و این زمان بندی فارغ از تغییرات حجم ترافیک در ساعات مختلف شبانه روز به صورت یکسان اعمال می‌شد.